In de nota reserves en voorzieningen 2020 (INT-20-54676) is vastgesteld dat de bestemmingsreserve Decentralisaties Breed (taakvelden Wmo oud en nieuw, Jeugd en Participatie (exclusief de uitkeringen)) het doel heeft de risico's op genoemde taakvelden af te dekken. Bovenstaande risico's, met uitzondering van de open einderegeling bijstand en de effecten corona crisis, worden afgedekt uit de bestemmingsreserve Decentralisaties Breed, voor zover deze bestemmingsreserve voldoende volume heeft.
Het risicobedrag voor de open einderegeling bijstand dient gedekt te worden uit de algemene reserve.
Open einderegelingen
- Bij open einderegelingen kan door onvoorziene groei lastenstijging optreden bij toename van het aantal aanvragen. In het bijzonder recht op bijstand vormt een risico voor de begroting. We verwachten een groter beroep op bijstand als gevolg van de Corona crisis. De gemeente kan bij een onverwacht tekort een beroep doen op een vangnetuitkering over dat jaar. Dit is echter pas mogelijk indien het tekort in dat jaar meer dan 7,5% van het toegekende budget bedraagt. 7,5% van het huidige budget is ca. €1,1 mln. Voorgesteld wordt een risicobedrag aan te houden van €1,1 mln.
- De Jeugdhulp is een open-einderegeling en kan door groei van het aantal cliënten of de omvang van de hulp leiden tot een lastenstijging. Het gaat hierbij met name om jeugdzorgplus en verblijf hoogspecialistische GGZ. Dit zijn onvoorspelbare en zeer dure producten die bij gebruik tot hoge kosten kunnen leiden. Daarnaast is de doorstroom naar de Wet langdurige zorg (Wlz) vrijwel niet mogelijk met als gevolg een nog steeds flinke instroom van cliënten in de jeugdhulp.
- Ten tijde van het opstellen van de programmabegroting 2021 is het nog niet mogelijk om uitspraken te doen over de effecten van de corona crisis op het aantal jongeren die jeugdhulp nodig hebben. De mogelijkheid bestaat dat een deel van de zorg die niet geleverd of gevraagd wordt op een later moment alsnog tot uiting komt.
WMO
- Per 2019 is de inkomensafhankelijke bijdragesystematiek in de Wmo vervangen door een abonnementstarief van € 19,00 per maand. Deze ontwikkeling heeft twee gevolgen:
- de inkomsten uit eigen bijdrage zijn verminderd
- de inwoners die, vanuit de Wmo, voorheen op eigen kracht een oplossing vonden, wensen zich nu tot de gemeenten, omdat ondersteuning op grond van de Wmo financieel voordeliger is.
Het abonnementstarief zorgt zichtbaar voor een aanzuigende werking. Hiernaast hebben we ook te maken met een autonome groei door de dubbele vergrijzing. Dubbele vergrijzing is het verschijnsel dat niet alleen de groep ouderen een relatief groter aandeel vormt van de Nederlandse samenleving maar dat tevens de gemiddelde leeftijd steeds hoger komt te liggen, waardoor de vergrijzing op twee manieren toeneemt.
Door de covid19-crisis is de stijging in aanvragen voor een Wmo voorziening afgenomen. Ten tijde van het opstellen van de begroting 2021 is niet bekend, of deze verminderde toename een tijdelijk afname is of dat de stijging in aanvragen zich gestabiliseerd heeft.
Effecten corona crisis
- De effecten van de Corona crisis kunnen voortduren in 2021. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het effect van de ‘1,5 meter samenleving’ op activiteiten van organisaties. Ook een toename van ondersteuning bij begeleiding naar werk (omscholing), eenzaamheid, psychosociale problematiek, armoede- en schuldenproblematiek kunnen het gevolg zijn van (voortduring van) de Corona crisis. Hierdoor kan een groter beroep worden gedaan op ondersteuning door de maatschappelijke en uitvoerende organisaties en op bijvoorbeeld minimavoorzieningen. Op het moment van schrijven van de begroting is de omvang hiervan nog niet duidelijk. Dit risico vormt onderdeel van de exploitatierisico's.
Doordecentralisatie BW/MO
- De taken en verantwoordelijkheden van beschermd wonen gaan over van de centrumgemeenten naar alle gemeenten (doordecentralisatie) per 1 januari 2022. De taken en verantwoordelijkheden van de maatschappelijke opvang nog niet. Na 4 jaar wordt besloten of de taken voor de maatschappelijke opvang ook overgaan naar de regiogemeenten. Het is nu nog niet duidelijk welke (financiële) risico's uit deze doordecentralisatie volgen.
Risicobedrag
Op grond van bovenstaande (nieuwe) ontwikkelingen is het op dit moment niet mogelijk om de vermelde risico's te kwantificeren en te bepalen of de bestemmingsreserve Decentralisatie Breed van voldoende omvang is om deze risico's te kunnen opvangen.